Hơn chục bộ hài cốt được đưa lên từ nghĩa địa “ngầm”

[longdatautovol]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Gia Lai:
Hơn chục bộ hài cốt được đưa lên từ nghĩa địa “ngầm”
(Dân trí) - Sáng 6/4, lãnh đạo tỉnh Gia Lai cùng các cơ quan ban ngành liên quan và một số người dân đã khai quật được hơn 10 ngôi mộ có hài cốt ở nghĩa địa “ngầm”, dưới lòng Biển Hồ, thuộc thôn 4, xã Biển Hồ, TP Pleiku.

Sáng nay, gia đình anh Tô Hồng Nam (thôn 2, xã Nghĩa Hưng, Chư Păh) đã di chuyển được hài cốt của ông nội mình đến một nơi an nghỉ tốt hơn sau nhiều năm bị chìm ngập dưới dòng nước Biển Hồ.

Chị gái của anh Nam cho biết, nhiều năm bị chìm ngập, nhưng toàn bộ hài cốt của ông chị vẫn còn nguyên vẹn. Gia đình chị đã di chuyển hài cốt của ông về nghĩa trang của xã.

Cũng như gia đình anh Nam, sau nhiều ngày tìm kiếm, gia đình ông Nguyễn Văn Thuận (70 tuổi, thôn 8, xã Nghĩa Hưng) đã tìm thấy mộ của bố mình là ông Nguyễn Lạc (mất năm 1963) và mẹ là bà Phạm Thị Tánh (mất năm 1946).

Hình ảnh tại buổi khai quật

Hơn 60 năm nằm trong lòng đất bị ngập nước, nhưng hài cốt của cha mẹ ông Thuận có nhiều bộ phận vẫn còn nguyên vẹn. Khi được các bác thợ cẩn thận đưa cốt lên, đại gia đình ông Thuận rất xúc động.

Giọng ông Thuận run run: “Ngày xưa cuộc sống còn nhiều khó khăn, chúng tôi phải mưu sinh nhiều nơi nên khi biết nghĩa trang bị đắp đập ngập nước, chúng tôi đã không di dời kịp. Đến nay, chúng tôi vẫn nhớ rõ nơi mộ của ông bà nằm ở chỗ nào nên cả gia đình đã đến tham gia di dời hài cốt để đưa ông bà đến một nơi cao hơn”.

Không may mắn như 2 gia đình trên, gia đình cô Đặng Thị Tâm, thôn 2, xã Nghĩa Hưng, có mộ của ông bà đã chôn ở khu nghĩa địa này, nhưng do thời gian bị ngập chìm khá lâu, mọi dấu vết đã không còn. Hôm nay biết có cuộc khai quật tại khu nghĩa địa, cô Tâm cũng đã ra từ rất sớm để theo dõi.

“Mình làm cũng chỉ vì đạo đức làm con, làm cháu, làm người. Hồi đó chúng tôi còn quá nhỏ nên không biết gì, bây giờ tuy không biết hài cốt nào là mộ của ông, bà nhưng tôi cũng muốn xem họ di chuyển đến đâu để hôm sau ra thắp nén hương, làm mâm lễ ở ngôi mộ chung và hàng năm ra thắp nhang ở đây”, cô Tâm cho biết.
Cùng chung hoàn cảnh gia đình cô Tâm, gia đình ông Phan Văn Bình (tổ 1, thị trấn Phú Hòa, Chư Păh), có mộ ông nội ở khu nghĩa địa này. Những ngày qua gia đình ông Bình đã đi khắp khu nghĩa địa để tìm kiếm mộ ông nhưng không thấy vì mộ đã bị san bằng.

Ngay trong buổi sáng 6/4, đã có hơn 10 ngôi mộ được khai quật lên, trong đó có 2 gia đình may mắn tìm được hài cốt trong mộ của người thân. Số hài cốt được đưa lên còn lại, chính quyền TP Pleiku cùng các cơ quan chức năng tổ chức đánh số theo vị trí bản đồ nhằm tạo điều kiện cho người thân của người đã khuất có thể cải táng khi họ tìm đến.

Nhân dân rất hoan nghênh chính quyền đã tạo điều kiện thuận giúp họ tìm được một người thân. Chỉ tiếc rằng, trong những ngày qua cũng như trong ngày khai quật sáng nay lại có những người không hiểu vì lý do gì đã làm khó người dân cũng như cố tình cản trở chúng tôi chụp hình và ghi nhận những phản ánh của bà con.

Dưới đây là những hình ảnh tại buổi khai quật:

Cuộc khai quật diễn ra từ sáng sớm

Chiếc cúc áo của cụ Nguyễn Lạc - bố ông Nguyễn Văn Thuận vẫn còn nguyên vẹn sau 58 năm bị chìm ngập

Ông Thuận run run trước những hài cốt của cha, mẹ mình

65 năm trôi qua nhưng phần xương ống chân của mẹ ông Thuận vẫn còn khá nguyên vẹn

Đại gia đình ông Thuận xúc động theo dõi việc đưa hài cốt của tổ tiên mình lên

Sáng 6/4, đã có hơn 10 ngôi mộ được khai quật

Hài cốt được quy tụ về một nơi

Thiên Thư

[hanoi-evc]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Hoang mang chuyện có hay không nghĩa địa “ngầm”
(Dân trí) - Sau khi báo Dân trí phản ánh về nghĩa địa “ngầm” dưới lòng Biển Hồ, có nhiều ý kiến trái chiều về sự tồn tại những ngôi mộ đã bị quên lãng. Để làm rõ thực hư, phóng viên đã trở lại tìm gặp nhiều nhân chứng và lãnh đạo chính quyền địa phương.

Phần lớn người dân đều thừa nhận sự tồn tại của nghĩa địa "ngầm" này. Trong đó phải kể đến gia đình anh Tô Hồng Nam (thôn 2, xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Păh, Gia Lai). Anh Nam cho biết, sau khi đọc bài trên báo Dân trí, ngày 8/2, gia đình đã tới nghĩa địa này để tìm hài cốt của ông nội trước được chôn ở đây và chưa kịp di dời. Gia đình anh đã xác định được mộ ông nhờ một số đặc điểm khác biệt.

Ngôi mộ còn nguyên chữ Vạn đắp nổi của ông nội anh Nam được tìm thấy.

Đó là ngôi mộ có bờ tường xây gạch, 4 góc có 4 cột xây bên dưới chôn những hũ sành đánh dấu. Bên trên ngôi mộ đắp nổi có chữ Vạn bằng Hán tự. “Khi nước ngập, chúng tôi nghĩ mộ ông đã mất dấu vết. May mắn chị gái tôi còn nhớ chi tiết 4 cái hũ sành chôn ở các góc mộ nên chúng tôi đã tìm lại được mộ ông”, anh Nam cho biết.

Kém may mắn hơn gia đình anh Nam, gia đình chị Lê Thị Hoa (thôn 1, xã Nghĩa Hưng) có 3 người thân nằm tại khu nghĩa địa “ngầm” nhưng chưa tìm được mộ. Chị cho biết có bố, em trai được an táng tại nghĩa địa các năm 1970, 1975 và một người dì không nhớ thời gian chôn cất. Thời gian xây dựng đập thủy lợi tại Biển Hồ, chị Hoa quá ít tuổi nên chưa lo được việc bốc mộ người thân đến nơi cao ráo hơn.

“Đến giờ, do nằm dưới nước quá lâu. Ít năm trước một số người dân phát ruộng canh tác trên khu đất nghĩa địa khiến những ngôi mộ bị san phẳng, trong đó có mộ người thân của tôi” - chị Hoa phán đoán. Chị cũng kể thêm gia đình còn một người dượng đang cố gắng tìm kiếm mộ bố được chôn cất tại khu nghĩa địa.

Một ngôi mộ vẫn còn bia khắc chữ nho.

Ông Hà Xuân Nhắc - Ủy viên ban chấp hành Hội cựu chiến binh xã Biển Hồ khẳng định biết rất rõ về nghĩa địa với nhiều mồ mả chưa di dời trước khi khu vực ngập nước. Ông Nhắc cũng chỉ thêm những gia đình may mắn đưa được mộ người thân đi nơi khác trước khi tất cả chìm trong lòng Biển Hồ như ông Hồ Quốc Long (tức Mười Cà), ông Lê Văn Phước có bố và 2 con chôn cất tại đây.

Ông Nguyễn Lạc (90 tuổi, thôn 4, xã Biển Hồ) từng tham gia bốc hài cốt tại khu nghĩa địa nhớ lại: “Hồi đó tôi được người ta thuê bốc những hài cốt thân nhân ở khu nghĩa địa “ngầm”. Có lần tôi đào một ngôi mộ lên, mở ván ra thì thấy xác của một phụ nữ vẫn còn nguyên vẹn chưa bị phân hủy nằm dưới đó, tôi quá hoảng sợ liền lấp đất lại rồi bỏ đi”.

Khi khu nghĩa địa phát lộ, ông Quách Trọng Hoan (thôn 4, xã Biển Hồ) đã ra cắm que, thắp nhang lên những ngôi mộ để mong những người đã khuất thiếu may mắn đã nằm cô quạnh hàng chục năm dưới lòng Biển Hồ được an ủi. Tuy nhiên, những ngày qua, chính quyền xã nói ông Hoan không nên tiếp tục cắm que, thắp hương ở khu nghĩa địa.

Có những mộ mất bia nhưng vẫn còn bờ bao.

Về việc này, phóng viên đã tìm đến UBND xã Biển Hồ, gặp ông Bùi Quang Lộc - Trưởng Công an xã, nhưng ông này thẳng thừng từ chối làm việc: “Tôi không làm việc với chị”.

Trong khi đó, trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Biển Hồ - ông Lê Huy Quang - cho biết bản thân không khẳng định sự tồn tại của nghĩa địa “ngầm” vì là người nơi khác đến nhận nhiệm vụ mới hơn 3 tháng. Cũng theo ông Quang thì không ai, kể cả ông Hoan dám khẳng định dưới những ngôi mộ đó có hài cốt bởi theo ông nếu không đào lên, nhìn bằng mắt thường không thể biết.

Ông Quang xác nhận xã đã mời ông Hoan đến làm việc và khuyên ông Hoan nhổ những chiếc que cắm trên mộ và không tiếp tục việc thắp hương, khấn bái. Ông Quang giải thích: “Việc ông Hoan đến thắp hương và cắm cọc trên những ngôi mộ là trái pháp luật. Vì quỹ đất trên thuộc quyền quản lý của UBND xã Biển Hồ”.

Việc có một khu nghĩa địa nằm trong lòng Biển Hồ khiến người dân thành phố Pleiku vô cùng hoang mang, không chỉ lo ngại ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt, môi trường sinh thái mà còn phạm đến vấn đề tâm linh.
Nhiều người đã nhẩm tính, chỉ sang tháng 6, vào mùa mưa, khu nghĩa địa trên sẽ lại bị chìm ngập, nếu không được di dời sớm...

Thiên Thư

[chyngjeeng]

Phát hiện nghĩa địa “ngầm” dưới lòng Biển hồ
(Dân trí) - Một người dân sống cạnh Biển hồ (TP Pleiku, Gia Lai) vừa phát hiện khu nghĩa địa “ngầm” với hàng trăm ngôi mộ vẫn còn hài cốt bên dưới, dưới lòng Biển hồ.

Những ngôi mộ này được tìm thấy cách đây khoảng một tuần, ngay tại doi đất phía đông dưới lòng Biển hồ, thuộc thôn 4, xã Biển hồ.

Doi đất được cho là nghĩa trang trước đây, vừa được phát hiện dưới lòng Biển hồ

Người phát hiện ra nghĩa trang “ngầm” này là ông Quách Trọng Hoan (72 tuổi), sống bên cạnh bờ Biển hồ. Ông Hoan cho biết, doi đất này trước đây vốn là một nghĩa trang, từ những năm 1980, khi con đập thủy lợi được xây dựng để tích nước tưới tiêu cho những nông trường cà phê thuộc huyện Chư Păh thì nghĩa trang bị ngập hoàn toàn.

Từ đó đến nay, hàng trăm ngôi mộ luôn bị ngâm trong nước. Do năm nay lượng mưa ở Gia Lai rất ít, cộng thêm việc những dòng nước từ hồ Tân Sơn hàng năm chảy xuống Biển hồ đã bị con đập Tân Sơn mới hoàn thành ngăn lại, nên nước Biển hồ đang cạn nhanh; nhiều doi đất thuộc lòng hồ mới nhô lên khỏi mặt nước, trong đó có nghĩa địa “ngầm” nói trên.

Khi chúng tôi đến mục sở thị nghĩa trang này, thấy một mùi uế khí tanh, hôi bốc lên nồng nặc. Hàng trăm ngôi mộ đất vô danh, không có bia, cách vài mét lại có một ngôi mộ đang lộ dần lên khi nước đang rút dần. Ngôi mộ nào “may mắn” lắm thì vẫn còn một ít gạch bao quanh.

Theo ông Hoan, sau khi phát hiện nghĩa trang này, ông về nhà lấy cọc tre đánh dấu, đếm được có đến 140 ngôi mộ. Nhưng vẫn có thể có nhiều hơn vì nước rút đến đâu mộ lại lộ ra đến đấy.

Trao đổi với chúng tôi, ông Hồ Đức Long (72 tuổi, còn gọi là ông Mười Cà) sống ngay cạnh đập thủy lợi của Biển hồ, cũng khẳng định doi đất ông Hoan phát hiện đích thực là một nghĩa trang lớn.

Theo ông Mười, khi ông đến sống và lấy vợ ngay tại thôn 1, xã Nghĩa Hưng từ năm 1975, khu nghĩa trang trên vẫn còn tồn tại. Chính mẹ và người con xấu số của ông cũng được chôn chung tại nghĩa trang này. Trước nghĩa trang có một ngôi mộ lớn với tấm bia rất cao lớn đề tên Nguyễn Văn A. Vì vậy, người dân ở đây thường gọi nghĩa trang với cái tên “nghĩa trang bia ông A”.

Từ những năm 1979, Công ty Thủy lợi quyết định xây con đập ngăn dòng chảy của con suối nhỏ nằm bên cạnh nghĩa trang - chảy từ Biển hồ xuống xã Nghĩa Hưng. Công ty đã thông báo khắp toàn quốc trong gần một năm cho người nhà đến bốc hài cốt, nhưng vì nhiều lý do mà rất nhiều thân nhân đã không đến di chuyển hài cốt.

Ông Hoan đóng cọc tre đánh dấu những ngôi mộ vừa phát hiện

Riêng chỉ có một số ngôi một được các Thanh niên xung phong xã Biển hồ (trong đó có ông Mười tham gia) đến bốc hài cốt, mang lên chôn cất tại làng Tiêng, xã Tân Sơn. Còn lại hàng trăm ngôi mộ khác không được bốc, phải chịu “ngâm mình” dưới nước.

Ông Hà Xuân Nhắc (68 tuổi), Ủy viên Ban chấp hành Hội cựu chiến binh, và ông Nguyễn Danh Mầu, Phó Bí thư thôn 4, xã Biển Hồ, cùng đồng tình cho rằng doi đất trên đích thực là nghĩa địa lớn, có nhiều mồ mả vẫn chưa được bốc hài cốt.

Sau khi phát hiện nghĩa địa trên, ông Quách Trọng Hoan có nguyện vọng được đứng ra bốc những hài cốt không may mắn trên, quy tụ lại một nơi cao ráo và nhang khói cho họ. Nhưng bản thân ông không có kinh phí, nên đành bất lực.

Mong rằng chính quyền địa phương quan tâm tới số phận của nghĩa trang và những người đã khuất bao nhiêu năm phải nằm lạnh lẽo dưới nước lạnh. Việc cất bốc hài cốt không chỉ làm ấm lòng người dưới mồ mà còn giúp môi trường sinh thái của Biển hồ - nơi cung cấp nước sạch toàn cho người dân TP Pleiku và các vùng lân cận - được bảo đảm.

Thiên Thư

[watermandanang]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Về nghĩa địa “ngầm” tìm mộ người thân
(Dân trí) - Sau khi báo Dân trí có bài “Phát hiện nghĩa địa “ngầm” dưới lòng Biển hồ”, nhiều tốp người các vùng lân cận đã kéo nhau về Biển Hồ, Gia Lai để được tận mắt xem khu nghĩa địa bị “ngâm” trong nước và tìm kiếm mộ người thân.

Đông người kéo nhau về nghĩa địa "ngầm"

Những ngày này thời tiết ở Tây Nguyên khá nắng ráo, nước Biển Hồ cũng rút xuống ngày càng nhanh khiến những ngôi mộ bị “ngâm” dưới lòng nước hàng chục năm qua đã bớt mùi tanh hôi. Từ khi báo Dân trí đăng tải bài viết về nghĩa địa “ngầm” mới được phát hiện, nhiều người dân ở Gia Lai đã kéo nhau đến Biển Hồ tìm hiểu thực hư. Có người đến xem vì tò mò, nửa tin nửa ngờ; có người đến để mong có cơ may tìm được mộ phần người thân.

Anh Chánh ở thị trấn Chư Păh, huyện Chư Păh, Gia Lai, cho biết: “Tôi nghe nhiều người đồn đại ở đây có nghĩa địa nhưng tôi vẫn không tin. Tôi nghĩ sao trước kia người ta đắp đập dâng nước, người ta phải biết ở đây có nghĩa địa và phải di dời những ngôi mộ này đến nơi khác mới đúng chứ. Mấy hôm trước tôi bận Tết không đi được nên hôm nay anh em tôi đến đây để xem thực hư như thế nào, đúng là có mộ thật”.

Cũng như anh Chánh, chiều qua (8/2), anh Sơn nhà ở Tận xã Yaly, huyện Chư păh, đã chạy xe hơn 30km đến khu nghĩa địa “ngầm” xem thực hư. “Anh em tôi nghe người ta nói nhiều nên hôm nay có dịp đi vào thành phố nên chạy xe lại để xem có thật không. Đúng là có nhiều mộ thật”.

Những ngày qua, không chỉ có nhóm của anh Sơn, anh Chánh mà còn nhiều người các địa phương lân cận kéo nhau về khu nghĩa địa “ngầm” này. Trong số đó có người đã may mắn tìm thấy mộ của người thân. Đó là trường hợp của đại gia đình anh Tô Hồng Nam (45 tuổi, thôn 2, xã Nghĩa Hưng, Chư Păh, Gia Lai); anh đã tìm thấy mộ ông nội mình là ông Tô Tường.

Không giấu sự xúc động, anh Nam chia sẻ: “Trước đây khi biết người ta đắp cái đập này, anh em chúng tôi còn quá nhỏ không biết gì, gia đình lại quá khó khăn không bốc được mộ ông. Từ đó đến nay, nước luôn ngập sâu, gia đình tôi cứ tưởng đã thất lạc mộ ông rồi”.

Anh Nam xúc động vì tìm lại được mộ ông

Khi báo Dân trí đăng bài viết về nghĩa trang này, người thân của gia đình anh Nam đọc được đã quyết định đi tìm lại mộ ông nội. May mắn ngôi mộ của ông nội anh Nam vẫn còn một số dấu vết nhận biết giúp gia đình nhận dạng nhanh chóng.

Chị gái anh Nam nói thêm: “Thấy mộ ông nằm dưới nước bao năm qua, chúng tôi đau xót vô cùng. Lâu nay tôi vẫn nghĩ mộ bị chìm dưới nước chứ không biết nó trơ như thế này. Bây giờ chúng tôi chỉ chờ ngày tốt để bốc hài cốt ông về chôn trên cao”.

Ông Hoan, Chung (áo vàng) và Đăng (áo tay trắng) rẫy cỏ, thắp hương cho những người nằm dưới mồ

Ngoài những người dân trên, những ngày qua ông Quách Trọng Hoan - người phát hiện ra nghĩa địa và có nguyện vọng được chăm sóc cho những hài cốt không may mắn - đã ra rẫy cỏ và thắp hương cho những thi hài đang nằm dưới mộ. Nhận thức được việc làm công đức trên của ông Hoan, hai em nhỏ là Chung (học lớp 10) và Đăng (lớp 9) cũng đã ra giúp ông rẫy cỏ, thắp hương. Chung cho biết: “Bố mẹ em nói gia đình em cũng có ông chôn ở đây nhưng bây giờ không biết tìm như thế nào”.

Thiên Thư