Đất rừng phương Nam

[vhktuan]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Đoàn Giỏi

Đất rừng phương Nam

Ra một bước đŕng, học một sàng khôn

(Ngạn ngữ)

1. Xóm chợ nhỏ, một vùng quê xa lạ
"Có lẽ từ hôm bước lên xóm chợ này, mình đã bắt đầu cuộc sống lưu lạc rồi chăng?" Những đęm giật mình thức giấc, nằm nghe tiếng gió rít thê lương từ các cánh đồng xa mông quạnh vŕ lắng nghe tiếng nước chảy ào ào dưới chân cầu nước bắc ra con kênh thẳng tắp chạy dài vô tận trước ngôi chợ này, tôi vẫn thường vơ vẩn nghĩ như vậy. Tôi lạc tới xóm chợ này, tính ra đã có hơn nửa tháng. Một buổi tối, đoŕn thuyền vận tải quân lương của ủy ban kháng chiến Nam Bộ đỗ lại đây. Anh học sinh trường cô-le, người trong ban tiếp tế đă cho tôi theo thuyền từ Hậu Giang đến đây, bảo tôi: “Chỉ ghé lại độ nửa giờ cho các chú lęn chợ mua thức ăn. Có muốn lęn bờ không?" Tôi lắc đầu. Anh bčn vỗ vai tôi, cười lớn: "Vậy thì tốt quá. Ngồi trên mui ngó lên bờ chơi cũng được. Trông chừng đồ đạc, em nhé!" Anh lần theo đňn đŕi bắc sang một chiếc thuyền khác, và lẹ làng như con sóc, co người trèo qua be mấy chiếc tam bản, mấy chiếc xuồng nhỏ của những người đi chợ đậu ken dọc theo bến rồi nhảy phóc lęn bờ.
-Đừng đi đâu nhé! Uống cŕ-phê xong anh sẽ xuống cho chú mày cái bánh!
Anh xốc khẩu súng mô-de đeo bęn hông, vẫy vẫy tôi và rướn hai chân, cố nói thật to để cho tôi nghe thấy.
-Rồi! Nghe rồi... Anh cứ đi đi!
Tôi bắc tay lên mồm đáp lại. Tôi ngồi đong đưa hai chân tręn chiếc mui thuyền chở gạo ngóng lên chợ. Đèn măng-sông trong các hiệu buôn, các tiệm ăn của người Hoa kiều thắp lęn sáng rực. Chỗ khoảng sân rộng, những người đŕn bà nông dân mặc quần áo bà ba đen, khăn rằn đen vắt chéo qua vai ngồi xếp từng dăy dài sau những chiếc cần xé to tướng, những chiếc thúng đựng đầy ắp không trông rő và không biết đó là thức gì mà họ mang ra chợ bán. Mỗi người bán hàng đều thắp một ngọn đčn con ở chỗ mình ngồi. Và những người đi chợ, cũng có nhiều người cầm theo trên tay một ngọn đèn. Đèn người mua, đèn người bán cứ như sao sa. Từ trong đám người ồn ào và những ánh lửa đèn luôn luôn di động ở tít chỗ cuối chợ, bỗng nổi lên bốn đầu ngọn đuốc cháy đỏ rực cůng với tiếng trống, tiếng thanh la khua rung dồn dập.
-Hát Sơn Đông, chúng mŕy ơi!
-Lại coi con bé nhào vòng lửa đi!
-Mau lên, chúng mày ơi!
Bọn con nít từ khắp các ngõ ngách, từ trong các chỗ tối, từ dưới thuyền, dưới xuồng trèo lên, ba chân bốn cẳng reo hò chạy về chỗ đám hát rong. Tự nhiên hai chân tôi cũng ngứa ngáy muốn tuôn theo. Đã bắt đầu nghe tiếng i ô của người Khách mãi võ giới thiệu các môn trình diễn, và tiếng vỗ tay hoan hô của đám người xem vây quanh. Tôi kiễng chân lên coi họ làm gì đằng ấy. Xa quá, chỉ thấy đầu người lô nhô vŕ mỗi lúc lại nghe tiếng cười khoái trá dậy lên. "Lâu nay mình xem chán rồi. Còn lạ gì cái thứ trò ấy!" Tôi tự nhủ thầm như vậy và khinh khỉnh nhìn về đám người huyên náo để nén sự thôi thúc cứ dồn trống trong ngực.
-Thằng An còn ngồi đấy không?
Bác tài công già cầm xâu thịt và một mớ rau cải vừa bước lên đòn đài vừa hỏi giọng ồm ồm.
-Cháu còn đây, bác ơi!
Tôi vội đáp, bụng hơi rạo rực.
-Nè, mà mày muốn coi hát Sơn Đông không?
Bác lại hỏi.
-Các anh bảo cháu ở đây coi chừng thuyền.
Bác tài công vứt xâu thịt vào cái rổ, vặn lưng uốn xương sống nghe rắc rắc, hơi thở nặc nồng mùi rượu.
-Mày đã ăn thịt nai xào cải rỗ chưa? Sáng mai tao cho mày ních một trận, phải biết nhá!
Rồi bác cười lớn:
-Tao đi đă khắp ngọn nguồn sông lạch mà chưa thấy ai mập như con mẹ chủ quán này. Nó rót luôn cho tao năm ly rượu tăm bồng mắt thỏ mŕ không nhểu ra ngoài một giọt chứ!
-Bác có lên chợ uống cà-phê không? Tôi hỏi.
-Tao mà cà-phê cà pháo gì mậy? ờ, mà các chả đang làm cà-phê trong cái quán chỗ đám hát Sơn Đông đó! Thôi, có tao ở đây rồi. Cho mŕy lên chợ chơi một lát. Nhớ đường trở xuống bến không? Đừng có đi đâu xa, coi chừng lạc.
Trời ơi, một thằng bé từ lọt lòng mẹ đến giờ sống ở thành phố như tôi mà có thể lạc trong cái chợ nhỏ xứ quê này. Tôi cười thầm trong tối, từ trên mui gieo người nhảy độp xuống sạp thuyền.
-Cười gì đó mậy, An? Bác nhướng mắt hỏi tôi.
-Không. Cháu có cười gì đâu?
-Bộ mày tưởng tao say hả? Tao còn thấy cái bông bần trôi giữa kênh kia nhá!... Chà, nước giật ròng rồi.
-Cháu lên đây, bác ạ!
Không chờ nghe bác ừ, thoáng cái, tôi đă đặt chân tới bờ. Chao ôi! Chợ gě mà lạ lùng thế này? Bộ Tây sắp đánh tới nơi, nên người ta đem vườn bách thú ra phát mãi hay sao! Một con ba ba to gần bằng cái nong, đặt lật ngửa, cứ ngọ nguậy bơi bơi bốn chân trước ông cụ già ngồi lim dim đôi mắt. Những con rùa vàng to gần bằng cái tô, đều tăm tắp, như đổ ở cůng một khuôn ra, nằm rụt cổ trong mấy chiếc giỏ cần xé. Đây lŕ một con nai người ta vừa xẻ thịt ra bán, cái thủ còn nguyên chưa lột da bày giữa đống thịt đỏ hỏn tręn một tấm lá trầm. Cua biển cũng có, ếch cũng có, nghêu sò cũng có. Còn cá tôm thì nhiều lắm, đủ các loại cá tôm, không kể xiết. Tôi bước thêm mấy bước, qua những đống trái khóm chín vàng tỏa thơm mùi mật, thấy hai con trút nằm khoanh, vảy xếp lại như những đồng hŕo lấp lánh. Có tiếng chim gì mổ nhau kêu quang quác trong chiếc lồng kẽm chỗ tối tối: ngọn đèn vừa bị cánh chim đánh nhau quạt tắt, và người chủ bán chưa kịp thắp lên. Một chú khỉ con cứ nhảy qua nhảy lại lia lịa, chờn vờn trèo lên đống bí ngô. Thấy tôi đi qua, nó nhe răng khẹc khẹc, ngó tôi rồi quay lại nhňm người chủ, dường như muốn bảo tôi hỏi giùm tại sao cái lão rậm râu kia không thả mối dây xích cổ ra để nó được tự do đi chơi như tôi... Đằng chỗ đám hát rong, một tràng pháo nổi lên vang dậy. Tôi chẳng còn tâm trí đâu mà nhìn ngó chung quanh nữa. Tôi lại ba chân bốn cẳng nhắm mắt nhắm mũi lao về phía tiếng ồn ào đang có một sức cuốn hút không cưỡng được. "Měnh chỉ coi một chút thôi!" Tôi nghĩ bụng và đưa mắt nhìn vào trong ngôi quán cà-phê nhỏ núp dưới tàn cây bã đậu chôm chổm những gai. Cái lưng gù của anh học sinh trường cô-le lấp ló qua vai những người dân quân tự vệ đội nón bằng rộng vành thả trễ sau gáy. Tôi muốn báo cho anh biết tôi đã lên đây, nhưng bụng phân vân: "Lỡ ảnh bảo xuống thuyền thì sao?... ừ, mà mình chỉ cần coi qua một chút thôi mà!".
-Chen đâu mŕ chen dữ vậy hả?
Một thằng bé lùn lùn, béo ục ịch, trợn mắt hích khuỷu tay vào hông tôi.
-Cho tao coi một chút mà!
Nghe tôi nói bằng một giọng nhường nhịn, thằng bé tức thời nép người qua để cho tôi lách vŕo, rồi nó nhe răng cười lŕm như tôi với nó đă quen từ hồi nào.
-Mày mới tới à? Hồi nãy vừa diễn trò hai con khỉ kéo xe mê lắm!
-ừ, mình mới tới!
Tôi đáp cho có đáp, không cňn chú ý nghe nó kể những gì bên tai nữa. Người Khách mãi võ mặc quần áo chẽn màu đen đă bán qua một lượt thuốc cao, bắt đầu giới thiệu tiết mục "Em bé mười tuổi nhŕo qua vòng lửa".
-Trò này đêm qua có diễn rồi. Không thể tả được mà!
Thằng bé lùn lùn béo ục ịch lại rỉ tai tôi, giọng đầy tự hŕo về cái chuyện nó đă được xem trước tôi. Một em bé gái mặc bộ quần áo bằng xa tanh mŕu đỏ, tóc tết quả đŕo, mang đôi hŕi vải đen bước ra, cúi chŕo khán giả. Chiếc vòng sắt quấn giẻ tẩm dầu lồng giữa một khung gỗ hình chữ nhật, dựng đứng cỡ ngang tầm mắt tôi, bày giữa hiện trường. Dứt loạt vỗ tay chung quanh, người Khách già cầm ngọn đuốc châm vào chiếc vòng quấn giẻ. Tức thời một vầng lửa hình tròn như chiếc bánh xe lửa của Na-tra phực cháy vù vù. Em bé lại nghiêng đầu chào mọi người rồi dún chân một cái, chạy tới ba bước gieo mình như một con thoi bay qua vòng lửa. Mắt tôi hoa lên, chỉ còn thấy cái bóng đó lao qua lao lại xuyên ngang vầng lửa, và hai tai tôi ù đi vì tiếng reo hò, tiếng vỗ tay vang dậy.
-Đęm qua, nó nhào sáu lần mà bữa nay nó tăng lên tới tám lần! Mày thấy ghê chưa?
Thằng bé lùn lùn béo ục ịch lại hích tôi, vênh mặt nói. Trong lúc người Khách cầm mấy chai rượu thuốc đi vòng quanh chào hàng thì em bé vừa đứng thở vừa đưa hai bŕn tay nhỏ phủi phủi những sợi tóc cháy trước trán. Dường như đęm nay số thuốc bán được ít ỏi quá. Người Khách mặt buồn buồn, đặt mấy chai rượu thuốc lęn cái rương lớn màu đen, cố làm ra vẻ tươi tỉnh:
-ông bà cô bác xem xong trò này, rồi hẵng mua giùm sau cũng được. Hầy! Tả lồ lên...
Tiếng trống, tiếng thanh la lại khua rung dồn dập. ông ta cầm một nắm dao con sáng loáng tung lên bắt từng chiếc một, rồi lần lượt cắm tất cả mười hai con dao ấy vào những khe hở đục trong cái vòng sắt còn đang rừng rực lửa. Những mũi dao nhọn hình lá trúc đào lấp lánh ánh thép trắng xanh tua tủa chĩa ngược vào trong, càng làm thu hẹp cái khoảng tròn ban nãy vừa đủ một thân mình người chui qua. Người Khách liếc nhìn mấy người đánh trống đánh thanh la, ra hiệu ngừng tay. ông ta nhướng mắt hét lęn một tiếng, rùng mình thu người lại, và lập tức dún chân bay qua giữa những mũi dao tua tủa. Tôi nhắm mắt lại. Trời ơi! Chỉ nhích ra một phân, bất cứ ở phía nào thì những mũi dao sắc nhọn như gươm kia cũng đâm xóc lút vào da thịt. ông ta lao đi lao lại ba lần như vậy, mà trông sắc mặt và hơi thở không chút biến đổi.
-Người lớn làm không hay. Em bé làm mới hay!
Người Khách vung tay giới thiệu. Em bé gái bước ra, nghiêng đầu chào mọi người. Hai bàn chân đi đôi hŕi vải đen nhỏ xíu khởi động giẫm lęn giẫm xuống một chỗ trên mặt đất lởm chởm những hòn cuội. Tôi hồi hộp quá. Đôi môi em bé run run. Rő ràng là nó đang cố trấn tĩnh trước phút biểu diễn cái trò vô cùng nguy hiểm này!
-Có ba ở đây, con!
Người Khách nói bằng giọng khuyến khích vui vẻ, nhưng cặp mắt ông ta trông nghiêm nghị đáng sợ. Em bé tức thời hét lên một tiếng như bố, dún chân bay xuyên qua giữa vòng dao rực cháy. Chung quanh im phăng phắc. Mọi người không kịp vỗ tay. Có lẽ vì sự thán phục cùng với nỗi lo sợ thay cho em bé cùng một lúc ập vào làm choáng ngợp mọi trái tim người. Em bé lao qua vòng dao lần thứ nhất, rất dễ dàng. Em lại mím môi lao qua lần thứ hai. Đến lần thứ ba, thì tiếng thét kinh hoàng của những người xem nổi lên chung quanh chói tai tôi. Em bé đã ngã bổ xuống, bàn chân phải mắc vào một mũi dao. Người xem chạy ùa vào. ông Khách già ôm ngang lưng con gỡ chiếc hài đen ra khỏi mũi dao. Một dòng máu đỏ từ trong vết thương bàn chân em bé tuôn ra như suối.
-Không hề gì mà! Dán một lá thuốc cao, khỏi ngay thôi!
ông Khách vừa nói vừa rắc một ít thuốc cầm máu màu đen để hŕn miệng vết thương, và trao đứa con gái cho một bà xẩm vác đưa xuống chiếc thuyền đậu trong một con mương gần đấy. Bọn trẻ nhỏ ůn ùn chen lấn chạy theo coi. Mặc dầu đám hát vẫn tiếp tục biểu diễn, nhưng tôi không còn lòng dạ nào xem nữa. Tôi cũng chạy theo đám trẻ, lần xuống mé nước đứng ngó vŕo thuyền. Em bé ngồi tựa lưng vào mui, đôi mắt to đen lay láy nhěn xuống vết thương trên mu bàn chân đã được bó một lá thuốc cao. Không thấy máu chảy nữa. Nhưng bàn chân cứ run run, lâu lâu lại giật một cái, khiến em phải nhắm mắt lại. Bà xẩm cầm ngọn đèn soi vào chân con, tròng mắt đỏ hoe.
-Con có đau lắm không, con?
Em bé nhắm nghiền mắt, hai bàn tay bóp chặt trên ống chân, lắc lắc đầu. Một giọt nước mắt người mẹ rơi xuống bàn chân nhỏ của đứa con đau. Em bé mở choŕng mắt ra, hốt hoảng nhìn mẹ, như vừa bị một giọt nước sôi rơi trúng vào chân.
-Không có làm sao đâu, má à? Buốt buốt một tí thôi!
Vừa nói, cô bé vừa quờ tay ôm ngang lưng mẹ và cố nhoẻn cười cho mẹ yên lòng. Nhưng sau đó một chốc, em lại nhắm mắt lại. Mấy giọt mồ hôi rịn rịn tươm ra trên vầng trán nhỏ. Tôi biết chắc rằng em bé đang đau lắm. Tôi không dám đứng nhěn nữa, bèn trở lên chợ. Bấy giờ, đám hát cũng vừa tan. Tôi sực nhớ ra là mình đã đi lâu quá. Tôi liền chạy vào quán cà-phê. Không thấy anh học sinh cô-le đâu. Tôi nhằm hướng đầu ngọn cây bŕng khô, chạy một mạch về. Đoŕn thuyền vận tải quân lương không còn chiếc nào đậu ở đó nữa. Tôi chạy dọc theo bến chợ một quăng, hy vọng họ vừa rời đi, měnh còn có thể đuổi theo kịp. Trời tối quá. Lửa đčn trên sông dần dần thưa thớt. Chợ cũng đă tan rồi. Tôi trèo lên một đống gạch, đứng ngóng theo lŕn nước lấp loáng ánh sao xuôi xuôi trên dòng kênh không biết chảy về đâu. Một người đŕn bà quảy đôi thùng xuống bến lấy nước, đứng lại nhìn tôi hồi lâu, rồi hỏi:
-Nhỏ! Phải mày ở trong đoŕn thuyền vận tải không?
-Dạ, phải!
Tôi vội đáp, bụng hơi mừng
-Họ đi đâu rồi, dě?
-Trời ơi! Mày đi đâu mŕ họ tìm mày khắp cả chợ? Họ đi rồi. Đi từ tám hoánh nŕo rồi! Nhổ sào từ hồi nước mới ròng.
Và người đàn bà chép miệng:
-Chà, dường như họ được lệnh đi ngay hay sao ấy. Gấp lắm thě phải?
-Dì có nghe nói họ đi đâu không? Tôi lại hỏi lại.
-Chuyện quân sự mà, biết sao được! Thế mày cũng không biết à? Họ không nói với mày à?
-Không, dì ạ!
-Mày có ba má, anh em gì trên thuyền không?
-Không. Cháu đi quá giang thôi.
Người đŕn bà chành môi ra, dài giọng:
-Thảo nào! ... Người ta có việc của người ta chứ. Ai bảo cứ ham chơi, đi những đâu!
Người đŕn bà không nói gì nữa, lẳng lặng xuống bến gánh nước lên chợ. Tự nhiên tôi thấy trong lòng rưng rưng muốn khóc... Ban ngày tôi tha thẩn đi dọc theo bến, mong có gặp người nào quen trong đoàn thuyền vận tải quân lương trở lại đây không. Ban đęm, tôi vào ngủ trong chợ, chui dưới gầm một thớt bán thịt lợn của người Hoa kiều. Những người đàn bà trong chợ gọi tôi là thằng bé tản cư. Nghe đâu hồi tháng trước, chợ nŕy chỉ họp buổi sáng. Hơn tháng nay, chợ nhóm suốt ngày, có đêm mãi đến chín mười giờ khuya mới tan. Người tản cư ở các vùng trên đổ xuống ùn ùn như nước. Mặt nước dòng kênh không mấy lúc ngớt tiếng khua động mái chèo. Cái chợ con nằm trên ngã ba kênh của xứ làng quê hẻo lánh này trở nên đông vui nhộn nhịp như một trấn nhỏ. Người từ Sài Gòn chạy xuống tới đây cũng có. Người vùng Tiền Giang, Hậu Giang cũng có. Nhiều con mụ đàn bà mặc áo lụa trắng bô-đê, che dù đầm, núng na núng nính rén bước đi lęn chợ, mắt cứ ngó xuống chân dép xăng-đan, sợ bůn đất vấy bẩn quần. Tiền bạc đựng nứt ví, nhưng mua gě cũng chê ỏng chê eo, trả giá rẻ mạt. Tôi chỉ nghe họ than phiền với nhau rằng: "Lính mình dở quá, không chặn nổi Tây", rằng "chạy vào đây không có nước đá uống, không có nước ngọt tắm". Thấy tôi lảng vảng đến gần chỗ thuyền họ, họ nhěn chòng chọc vào tôi, bộ như muốn ăn thịt: “đi, đi, thằng nhỏ. Mň mẫm toan ăn cắp hả?" Tôi ức đến muốn khóc. Có ai quen, gặp tôi bây giờ cũng không nhận ra tôi nữa đâu. Ngồi bó gối tręn cầu nhìn xuống nước, chính tôi cũng khó nhận ra mình trong cái hình thù quái dị này. Tóc tôi đã mọc dài gần phủ gáy, hai quầng mắt hõm sâu, cổ gầy nhom như cổ cò ma. Chiếc áo vét-tông bằng ka-ki trắng của anh học sinh cô-le cho tôi, giờ đây đă biến thành màu cháo lòng, vạt áo phủ xuống tận gối, cứ kêu loạt xoạt theo mỗi bước đi. Còn chiếc quần đùi bằng vải đen của tôi thì bạc phếch ra, hai ống rách te tua như bị cá chốt rỉa. Ai nhờ việc gì, tôi cũng giúp. Mấy thím bán cá nhờ tôi khiêng thúng mủng, xách nước cho họ thay nước rộng cá.
-Em bé! Vác cho qua bó mía đi!
-Em bé! Đội thúng tôm lęn chợ giúp dì đi!
-Nhỏ! Nhỏ! Chạy xuống mé kênh cắm lại cây sào của dì sắp trôi kia! Kẻ cho tôi nắm xôi, người cho tôi gói bắp. Không ai biết tôi từ đâu trôi giạt tới. Ngŕy nào tôi cũng tạt qua trước ngôi quán rượu một lần. Biết đâu bác tài công già hôm nọ chẳng qua ngang mà ghé lại đây? Những ngày đầu mùa mưa năm 1946 cứ ì ạch nặng nề lê đi từng bước khó khăn như người đŕn bà sắp ở cữ cứ trở dạ mãi mà vẫn chưa đẻ được. ở cái vůng nước mặn miền tây Nam Bộ này, người ta mong mưa như bọn trẻ con chúng tôi mong mẹ về chợ. Mưa có nước ngọt uống, có nước cày bừa, nhưng điều quan trọng nhất trước mắt, là mưa có thể làm chậm bước của địch trong các cuộc tiến công, gây trở ngại cho chúng trên các nẻo đường hành quân vì trơn trượt, sình lầy. Trời càng sắp mưa thì càng oi bức khó chịu. Ban ngày, mặt trời đổ nắng chang chang, nóng như giội lửa. Chỉ khi đęm đến mới có đôi chút gió lao xao từ hướng vịnh Thái Lan thổi tới. Thường thường, đęm nào người trong chợ cũng xách chiếu ra ngồi dọc bờ kênh hóng mát, coi thuyền tản cư và thuyền chở Cộng hòa vệ binh từ mạn trên trẩy xuống. Quán rượu dì Tư Béo là nơi tụ họp những người thức khuya nhất, có khi đến một hai giờ sáng hãy còn đỏ đčn và ran tiếng nói cười.
2. Trong tửu quán
Tôi thường lân la đến quán dě Tư Béo, bởi lý do mong gặp người quen. Nhưng còn một lẽ khác nữa, là ở đó, tôi có thể nghe đủ mọi thứ chuyện tręn đời. Việc gě vừa xảy ra ở bất cứ xó hẻm nào quanh chợ, lập tức trong quán dì Tư Béo mọi người biết ngay. Từ những tin tức nóng hổi ở mặt trận Vàm Xáng như "... một chiến sĩ ta bị thương, khúc ruột lòi ra, anh lấy tay nhét vào, không rên một tiếng", cho đến chuyện "ông Tổ sư Bồ đề truyền dạy phép màu cho Tề Thiên Đại Thánh như thế nào..." tôi đều có thể nghe được ở đây. Đó lŕ một ngôi quán nhỏ xệch xạc, trống trước trống sau, cất dựa bên bờ kênh dưới bóng một cây gáo cổ thụ. Mái lá rách thủng lỗ chỗ, ban ngày nắng soi xuống mặt chiếc bàn dài, thả những bóng trứng vịt xuống bên mâm người ngồi nhậu, và ban đêm, người ta có thể uống cả một vì sao xanh rơi trong lòng cốc. Quán rượu dì Tư Béo nổi tiếng về thứ rượu tăm ngọt giọng, phảng phất mùi cháy khê nồi mà không nhà nào cất được, về tài xào nấu các món thịt rừng mà các lão già tính hay bông phèng đã nức nở khen rằng "nhắm xong một miếng, thấy người phấn hứng, trẻ tráng ra ngay". Nhiều người tin như vậy. Chứ như tôi, tôi nghĩ rằng những người lui tới nơi đây là bởi tự thói quen cố hữu của họ. Mà bà chủ quán vốn là một người đãi bôi xởi lởi, không bao giờ để phật lòng bất cứ một ông khách nào dù khó tính đến đâu. Duy chỉ có một điều mŕ ai cũng biết nhưng cũng chẳng ai nói ra, là trong sự dễ dãi hào phóng của bà ta, dù thế nào thì thế, một đồng xu cũng không lọt được qua cánh tay nhờn nhẫy bóng mỡ của bŕ, vì bà không để mình chịu thiệt với ai bao giờ. Chẳng vậy mà một hôm, bà ta đã bảo tôi: "Tao thấy mày sống hổm rày ở chợ này như con chó hoang. Tội quá! Về đây mà ở, tiếp giúp tao việc vặt trong quán. Mày sẽ tha hồ ăn, tha hồ uống. Còn như công xá..." Bà ta im lặng một lúc, sụt sịt mũi: "Nói chuyện công xá, hóa ra cháu ở đợ cho dì sao? Dì có một thân một mình. Dì coi cháu như con thôi. Mẹ con mà tính chuyện tiền bạc thì còn ra cái nghĩa gì!" Tôi đứng lặng đi một lúc lâu, bŕng hoàng không biết đáp ra sao. Trước mắt tôi, dòng kênh xanh ngắt lặng lẽ chạy hút vào chân trời. Một cánh buồm nhỏ xíu bồng bềnh trên khói nước, ở một nơi nào xa lắm, đôi khi không trông rõ, dường nửa thực nửa hư. Quay nhìn về hướng quê nhà, chỉ thấy mây trời đùn cao như núi. Ngày mai tôi sẽ đi về đâu, sống ra sao, tôi chưa biết. Tôi chẳng ở đây thě còn ở đâu nữa? Tôi gật đầu chẳng nghĩ ngợi gě.
-Vâng. Cháu sẽ ở đây với dě!