“Lặn ma” trên sông Hương

[caonguyen1]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

“Lặn ma” trên sông Hương
“Không phải là nghề mà nói đúng hơn là nghiệp. Ai cũng sợ, thì ai chịu xuống đáy sông để đưa các nạn nhân xấu số về với gia đình?”- ông Nguyễn Văn Sết châm điếu thuốc và tâm sự.

3 đời “lặn ma”

Được các chiến sĩ ở Tổ CSGT đường thủy Công an TP Huế giới thiệu, chúng tôi tìm về khu tái định cư (TĐC) Lại Tân, xã Phú Mậu (H.Phú Vang, Thừa Thiên - Huế) để tìm gặp 4 anh em trong một gia đình thường giúp đỡ công an lặn vớt xác của các nạn nhân xấu số trên sông Hương.

Thấy một nhóm thanh niên đứng bên đường vào khu TĐC, chúng tôi hỏi: “Anh có biết nhà mấy anh em ông Sết, Nết… ở đâu không?”. Một thanh niên hỏi lại: “Có phải tìm mấy anh em ông Sết “lặn ma” không?”. Chúng tôi gật đầu. Người thanh niên chỉ tay về phía ngôi nhà có phơi mấy tấm chăn trên sân thượng bảo: “Đó, nhà ông Sết đó. Ông Sết là em thứ ba trong mấy anh em “lặn ma” nớ đó”.

Anh em ông Sết tham gia tìm kiếm một thanh niên chết đuối trên sông Hương - Ảnh: B.N.L

Ông Sết vừa từ bệnh viện trở về. Ông nói: “Hôm nay, người con trai của anh Sưa bị bệnh tim nặng phải lên ca mổ nên tui phải thay anh lên bệnh viện túc trực lo cho cháu từ tối hôm trước (ông Nguyễn Văn Sưa là anh kế ông Sết, mới qua đời hồi đầu năm vì một căn bệnh hiểm nghèo - PV). Ca mổ đã chuẩn bị đâu vào đấy, nhưng lại phải hoãn vì cháu bị viêm họng”. Ông Sưa mất, gia đình chuyên “lặn xác” mà người dân nơi đây vẫn gọi là “lặn ma” hiện chỉ còn 3 người là ông Nguyễn Văn Chí (60 tuổi) anh đầu, Nguyễn Văn Sết (53 tuổi) và người em trai út là Nguyễn Văn Nết (50 tuổi). Sau khi dân vạn đò Huế được đưa lên bờ, cả 4 anh em nhà ông Sết đã được UBND TP Huế cấp đất TĐC ở Lại Tân, xã Phú Mậu. Mỗi người đều có nhà riêng, nhưng cũng rất gần nhau ngay trong khu TĐC, nên khi có người nhờ “lặn xác” là họ đều có mặt.

“Làm cái việc này chẳng đem lại thu nhập, có khi còn phải tốn tiền, nhưng không làm không được. Mỗi lần đi lặn vớt xác cho người ta, gia đình nào hiểu biết thì có tạ lễ cho chúng tôi vài ba trăm ngàn. Tiền ấy đâu có tiêu được mà phải mua lễ vật để cúng tạ giang thần thủy quái, để người ta khỏi quở trách mình. Có nhiều trường hợp người chết không có thân nhân hoặc gặp gia đình quá nghèo, chúng tôi cũng lặn. Vớt lên xong, về nhà mấy anh em phải tự góp tiền lại mua lễ vật mà cúng”- ông Nguyễn Văn Sết tâm sự.
Chúng tôi hỏi: “Có phải người dân vạn đò thường tránh việc cứu người dưới nước cũng như vớt xác người chết nước?” Ông Sết trả lời: “Không phải mô. Thấy người chết ai cũng thương, nhưng người ta sợ. Trước đây, lúc còn sống, cha tôi vẫn thường nói: Mình biết lặn, người ta nhờ thì phải giúp. Đó cũng là làm phước. Người chết rồi họ “hiền” lắm. Không có chi mô mà sợ. Nghe lời cha, có người nhờ là họ đi lặn giúp. Lặn mãi thành “nổi tiếng”. Giờ ở Huế có ai rủi ro chết nước, cũng kêu anh em tui thôi”.

Rồi ông kể: “Cái nghề lặn của anh em tui được truyền từ đời ông nội đến giờ. Trước đây, gia đình chúng tôi vốn là dân vạn đò ở khu vực phường Vỹ Dạ, TP Huế. Từ nhỏ bốn anh em tôi đã theo cha là ông Nguyễn Hoang đi làm chài lưới trên sông. Ba tôi thời ấy cũng nổi tiếng là người lặn giỏi. Sông Hương, đoạn mô su (sâu - PV) đoạn mô cạn, ông đều biết hết. Những vụ tai nạn trên sông thời ấy, hễ có ai kêu đi vớt xác là ông đều đem chúng tôi đi theo. Cha lặn, con cũng lặn rứa rồi quen. Mà không phải từ cha tui mô. Từ ông nội tui đã làm cái việc ni rồi (tức chuyên đi lặn xác - PV). Tôi nhớ có lần, trước năm 1975, có một chiếc máy bay của Mỹ bị rớt gần Cầu Mới (tức cầu Phú Xuân bây giờ). Hai phi công Mỹ đi trên máy bay, nhưng một người thoát ra được bơi vào bờ. Còn một phi công đã thiệt mạng. Mấy cha con lặn xuống, vớt thi thể phi công Mỹ lên. Người Mỹ nó to bằng ba người mình, dưới nước thì không nặng, nhưng khi đưa vô tới bờ, cả bốn anh em tui cùng với cha mới khiêng lên nổi”.

Ông Nguyễn Văn Sết giới thiệu chiếc "máy thở" tự chế của mình

Ký ức kinh hoàng

“Mấy anh em ông Sết, Nết đã giúp chúng tôi rất nhiều trong xử lý các vụ tai nạn trên sông. Họ là cộng tác viên tình nguyện của ngành công an. Không có họ, các vụ tai nạn, chết đuối trên sông nước sẽ rất khó khăn cho các ngành chức năng. Do hiện chưa có lực lượng cứu hộ, nên mỗi lần có tai nạn, có người chết đuối... chúng tôi đều nhờ họ. Mỗi lần nhờ họ giúp, bằng quan hệ xã hội, chúng tôi cũng chỉ mua cho họ hộp cơm, vài chai nước để uống chứ hoàn toàn không có chế độ gì. Công lao của họ rất đáng được tuyên dương” - Trung tá Trần Ngọc Thành, Tổ trưởng Tổ CSGT đường thủy Công an TP Huế, cho biết.

Dòng sông Hương bình thường vốn hiền hòa thơ mộng. Nhưng ít ai biết, trên dòng sông ấy hằng ngày vẫn có những nạn nhân xấu số bị sơ sẩy, những người suy nghĩ nông cạn, gặp chuyện không may tìm đến cái chết... Và khi có những vụ tai nạn đáng tiếc xảy ra, dù trời nắng hay trong cơn lũ dữ..., hễ nhận được lời đề nghị từ phía chính quyền là ba anh em họ đều có mặt. “Tôi không biết mình đã vớt bao nhiêu xác chết trên các dòng sông nữa. Nhưng từ khi biết lặn tới nay, chắc chắn cũng không dưới vài trăm người xấu số đã được chúng tôi vớt lên giúp cho gia đình họ”- ông Sết nói. Ông Sết nhớ nhất là vụ tai nạn sập cầu Kho Rèn (trên sông An Cựu) năm 1988. Thời đó, các ông còn rất trẻ, được công an "điều động", mấy anh em ông liền có mặt. Vụ tai nạn do những người dân hiếu kỳ tụ tập trên cầu để xem công an mổ xác một tử thi chết trên sông vừa được vớt lên. Cầu yếu do xuống cấp nên đã bị sập lan can khiến hơn 40 người rơi xuống sông chết đuối, trong đó có hàng chục trẻ em. Cùng với các lực lượng cứu hộ khác, 4 anh em ông Sết đã vớt lên gần hết số nạn nhân nói trên. Một số ít do bị chẹt dưới các khối bê tông, sau đó cũng được các ông tìm kiếm, tiếp tục vớt lên được.

Tuy nhiên, vụ tai nạn mà các ông đã tham gia vớt xác để lại nhiều ấn tượng nhất là vụ chìm thuyền làm 4 người chết xảy ra ngày 5.8.2003 trên dòng sông Hương trong lễ hội điện Hòn Chén (tức điện Huệ Nam). Sau khi được công an yêu cầu trợ giúp, mấy anh em ông đã có mặt. Nước sông, sau lễ hội vừa lạnh vừa rờn rợn. Người chết nước thường không trôi đi xa mà chỉ chìm đâu đó trong khu vực bị nạn. Tuy nhiên, sau hai ngày lễ hội với lượng tàu thuyền đi lại nhiều, dòng nước sông Hương trở nên cáu đục. Khu vực xảy ra tai nạn lại rất sâu, bên dưới có gành đá với nhiều hang hốc. Anh em ông Sết lặn mò từng lối dưới đáy sông. Do lặn xác nhiều năm, nên họ giống như có giác quan thứ sáu vậy. Nước sông lạnh lẽo vậy, nhưng khi lặn đến gần thi thể người chết, linh tính sẽ báo cho biết liền. Từ chiều đến gần tối, 4 anh em đã lặn tìm và vớt được hết 4 nạn nhân lên bờ.

“Rái cá” trên dòng Hương

Lặn mãi thành quen, giờ không cần bình dưỡng khí mấy anh em của ông Sết có thể lặn sâu vài chục mét dưới nước. “Nước sông “nặng” hơn nước biển, nên lặn sông khó hơn. Nếu như ở biển chúng tôi có thể lặn sâu tới hơn 20 sải tay (tức độ sâu tương đương 25m) thì ở sông chỉ khoảng 15 sải. Trước đây, chúng tôi toàn lặn bộ (tức không cần ống dưỡng khí), nhưng nay nhiều chỗ khó phải cần máy hơi để thở” - ông Sết nói.

Những tưởng “máy hơi” mà ông nói là những thiết bị lặn nước chuyên nghiệp thường thấy, nhưng hóa ra đó là một máy tạo khí được họ tự chế ra. Đó là chiếc máy nổ (hiệu Samdi của Trung Quốc), thường dùng để lắp cho thuyền máy trên sông, được anh em ông Sết lắp thêm bộ phận tạo hơi từ bộ thắng hơi của ô tô, sau đó nối với một chiếc bình chứa dẫn khí qua ống tizo.

Ngoài “lặn ma” là một cái nghiệp mà anh em họ làm để tạo phước, làm việc thiện, thỉnh thoảng họ cũng nhận được hợp đồng đi lặn trục vớt tàu đắm, trục vớt một số thứ bị chìm dưới nước. “Làm mấy việc như ri mới có tiền. Ở đời, phàm cái tài nào cũng có chỗ dùng cả các anh ạ. Chúng tôi không phụ cái nghề lặn ni mô” - ông Sết nói. Triết lý sống của mấy anh em “rái cá” này chỉ đơn giản là vậy.

Bùi Ngọc Long

[vhktuan]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Chuyện người 'lặn ma' ở đáy sông
“Mấy người “lặn ma” hả? Chú cứ đến khu tái định cư thôn Lại Tân hỏi anh em ông Sết thì ai cũng biết. Mấy anh em ông nớ “lặn ma” hạng siêu ở Huế ni đó” - người đàn ông chỉ đường quả quyết như vậy.

Mấy chục năm nay, bất kể nắng mưa, trời đêm rét buốt, ba anh em ông Sết âm thầm lặn mò tìm xác những người tự tử, tai nạn chết đuối… còn nằm lại dưới đáy sông.

Ba đời tìm “ma”

Chúng tôi về thôn Lại Tân, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên – Huế tìm ba anh em ruột Nguyễn Văn Chí (60 tuổi), Nguyễn Văn Sết (53 tuổi) và người em Nguyễn Văn Chí (50 tuổi) - những người “lặn ma” gia truyền vừa từ phố về làm người ở xã.

Trong căn nhà còn thơm mùi mới, ông Sết tóm tắt sơ lược “lý lịch trích ngang”: “Số là suốt mấy đời, gia đình tui sống lênh đênh trên sông (cư dân vạn đò sông Hương) thuộc tổ 40, Khu vực 7, phường Vỹ Dạ, TP Huế. Đến năm ngoái, anh em tui lên bờ, được cấp đất tái định cư tại thôn Lại Tân, rứa là rời phố… Được như ri cũng thích hung”.

Công việc của người “lặn ma” dưới đáy sông

Cũng vì cái kiếp ở đò mà gia đình ông Sết bén duyên với việc “lặn ma” dưới các dòng sông ở Huế: “Gia đình tui “lặn ma” từ mấy đời ni rồi. Đời ông nội, đến đời ba tui, đời tui…” - ông Sết kể.

Vào thập niên 70 của thế kỷ trước, ba anh em ông Sết đã là những tay bơi, tay lặn có tiếng trên sông Hương. Cả ba anh em ông lặn xuống đáy những con nước sâu đến 22 sải tay người lớn là chuyện hết sức bình thường.

Chính vì “tài nghệ” đó mà mỗi lần “lặn ma”, ông Nguyễn Văn Hoan (cha ông Sết) dẫn các con theo: “Lúc đầu ba tui cho đi để phụ giúp chèo ghe, đưa người lên. Đến lúc quen việc thì cho lặn thử. Lần đầu lặn gặp “người ta” tui có cảm giác rờn rợn và đã định thôi” - ông Sết kể tiếp.

Uống một lèo hết ly nước lọc, ông Sết đưa ánh mắt xa xăm về phía con hói trước nhà. Ông thủng thẳng nhắc lại câu nói của cha mấy chục năm trước: “Người chết rồi thì không có chi mà phải sợ hết. Xuống giúp đỡ mà đưa họ lên với gia đình chứ nằm dưới nước sâu lạnh lẽo, tội nghiệp”.

Siêu “lặn ma” Nguyễn Văn Sết

Chính vì câu nói đó mà khi cha qua đời, anh em ông Sết chưa một lần từ chối tìm người xấu số dù nửa đêm, nơi sông sâu, nước lạnh “cắn” điếng da người: “Ban đêm và dù nước sâu mấy cũng lặn. Có người khuyên uống nước mắm chống lạnh, nhưng anh em tui thì chỉ cần hít một hơi thật sâu là nhảy tõm xuống sông tìm người. Chỉ đến khi mô không còn hy vọng thì mới để cho người ta tự nổi…”.

Ông Sết còn nhớ như in vụ sập cầu kinh hoàng tại Huế của nhiều năm trước. Khi trời nhập nhoạng tối, cây cầu Kho Rèn đổ sập xuống dòng sông An Cựu nhiều người chết thảm.

Anh em ông tức tốc được “điều” đến để đưa người xấu số lên. Lần mò đống đổ nát dưới đáy sông tang tóc, anh em ông đưa lên 1, 2,3…30 người trong đêm tối: “Họ níu, nằm đè lên nhau, ai nằm trên thì đưa lên trước. Đưa hết 30 người lên, sức cạn. Còn một cháu bé tìm mãi vẫn không thấy tung tích, mấy ngày sau cháu mới nổi” - ông Sết kể.

Chưa một lần ngửa tay đòi tiền

Cũng có lần ông tình cờ gặp “ma” dưới đáy nước sâu. Chuyện là sau cơn bão lớn 1985, ông được người dân Thuận An, huyện Phú Vang thuê lặn vớt tôn, sắt chìm dưới phá Tam Giang.

Lặn xuống, ông Sết chạm phải thịt, cứ tưởng là heo chết chìm dưới đáy. Sờ kỹ, ông phát hiện xác người.

Ông ngoi lên gọi người xuống trợ giúp. Tình huống “bỗng dưng” thấy “ma” nên nhiều người từ chối và còn khuyên ông nên để lại. Không chịu, ông Sết đánh liều lặn một lèo 20 hơi mới đưa được người xấu số lên khỏi mặt nước.

“lặn ma” dưới đáy sông

Xong đâu vào đấy, ông dùng dây thừng néo người xấu số vào cây cọc để người nhà đến dễ tìm.

“Làm người sống hay người chết thì cũng là con người cả. Biết thì phải giúp người ta chứ ngoảnh mặt đi thì thể nào cũng lãnh hậu quả khôn lường” - ông Sết chia sẻ.

Cách đây mấy năm, trong một lần chạy đò ngược sông Hương lên chùa Thiên Mụ, từ phía xa ông Sết phát hiện một người đàn ông lao xuống sông tự vẫn. Ông kéo hết ga cho con đò phóng nhanh lên phía trước.

Áp sát khu vực người bị nạn, ông bỏ đò lao xuống sông. Sau một hồi ngụp lặn, ông Sết đưa được người đàn ông lên bờ. “Nhiều người có mặt đã sơ cứu, đưa đến bệnh viện Trung ương Huế. Sau ni, tui nghe nhiều người kể người gặp nạn được cứu sống”, ông Sết kể.

Không chỉ lặn tìm người xấu số trên các con sông tại Thừa Thiên – Huế. Anh em ông Sết còn được mời đi các tỉnh Quảng Bình, Gia Lai, Kon Tum…
"Chỉ cần họ lo cho anh em tui phương tiện đi lại, cái ăn, chỗ ngủ, xa tới mô cũng đi”.

Ở cái tuổi 53, ông Sết không nhớ hết đã có bao nhiêu xác người xấu số được anh em ông đưa lên từ đáy sông sâu: “Ba mươi lăm năm “lặn ma” thì nhiều quá rồi không sao kể hết. Làm cái việc ni tui cũng không dám kể công”.

Ông Sết bảo việc ông đang làm đó là một nghề. Ông “chú thích” rõ ràng rằng mỗi lần đưa người xấu số lên bờ, anh em ông cũng có chút chút nhưng đó không phải là tiền công và càng không phải là lương do một cơ quan, tổ chức đứng ra chi trả.

Đó là số tiền của gia đình những người xấu số cho để anh em ông làm “thủ tục” với người đã khuất.

“Sau khi đưa người lên bờ, người nhà cho được bao nhiêu thì cho chứ chưa từng một lần ra giá, đòi tiền. Số tiền đó, anh em tui mua về đồ cúng cấp cho vong hồn họ được thanh thản. Còn dư bao nhiêu thì mua rượu, mồi anh em ngồi lai rai chống lạnh” - ông Sết nói.

Chiếc máy tạo khí được anh em ông Sết mày mò chế tạo, lắp ráp

Có nhiều gia đình nghèo khó, ba anh em tự bỏ tiền túi làm đúng “thủ tục”.
Bây giờ, khi đã có điều kiện, ba anh em ông Sết tự mày mò nghiên cứu chế tạo máy tạo khí để phục vụ cho việc lặn ở những đoạn sông sâu.
Họ góp 5 triệu đồng sắm máy nổ, mua dây dẫn khí, kính lặn và tự thiết kế bình hơi, chế tạo bộ phận tạo khí.

“Cái máy ni có thể cung cấp khí cho 2 người cùng một lúc. Có hắn (máy tạo khí) lặn được lâu hơn, việc tìm kiếm cũng dễ hơn trước bội phần”, ông Sết nói.

Ba anh em ông Sết hiện là 'cộng tác viên' của Phòng Cảnh sát đường thuỷ, Công an tỉnh Thừa Thiên – Huế. Các con của họ, cũng được truyền dạy kinh nghiệm kế tục nghiệp gia truyền.

Trong tương lai gần, anh em ông Sết vẫn chưa tính đến chuyện ngừng công việc “lặn ma”.

Việc có ích, cố mà làm thôi. Khi mô lặn sông thấy oải, thấy đuối thì khi đó sẽ thôi không làm nữa” -ông Sết cười tươi.

Theo Vietnamnet